تاریخ اقتصادی ما سرشار از اشتباهات تکراری است
معاون اقتصادی رئیس‌جمهور در دولت دوازدهم، در آیین رونمایی از کتاب «در اندیشه ایران» با تمجید از سبک وقایع‌نگاری اسحاق جهانگیری، این اثر را «اتفاقی مبارک در تاریخ‌نگاری سیاسی و اقتصادی کشور» دانسته و تاکید کرد که برای تحلیل دهه ۹۰ باید شرایط متفاوت هر دوره و نه یک میانگین ساده در نظر گرفت.
در مراسم رونمایی از کتاب «در اندیشه ایران» که صبح امروز (پنجشنبه) در مرکز کتابخانه ملی برگزار شد، محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور در دولت دوازدهم، ضمن تبریک به اسحاق جهانگیری برای انتشار این کتاب، آن را نمونه‌ای ارزشمند از «وقایع‌نگاری دقیق و قابل اتکا» در حوزه سیاست و اقتصاد کشور توصیف کرد.
وی با اشاره به حجم ۴۰۰ صفحه‌ای کتاب و پوشش هشت سال مدیریت جهانگیری گفت: نمی‌دانم چگونه توانسته در این حجم روایت ۸ سال را خلاصه کند. اگر هر هفته را یک صفحه حساب کنیم، تقریباً ۴۰۱ بخش می‌شود. بسیاری از مسائل را نوشته و بسیاری را نیز ننوشته؛ اما همین کار، موفقیتی بزرگ و مبارک برای تاریخ‌نگاری کشور است.
نهاوندیان در ابتدای سخنان خود به تفاوت میان سه نوع تاریخ‌نگاری اشاره و اظهار کرد: تاریخ‌نگاری ایدئولوژیک، تاریخ‌نگاری تئوریک و تاریخ‌نگاری وقایع‌محور؛ در تاریخ‌نگاری ایدئولوژیک، نویسنده از ابتدا نتیجه را می‌داند و شواهد را برای تأیید آن می‌چیند. نوعی هم تاریخ‌نگاری تئوریک است که نویسنده تلاش می‌کند نظریه مورد علاقه‌اش را اثبات کند. اما کتاب آقای جهانگیری از جنس وقایع‌نگاری است؛ مزیتش این است که رویدادها را در بستر واقعی‌شان نشان می‌دهد.
به گفته او، جهانگیری در کتاب خود به نکته‌ای «جان‌سوز» اشاره کرده است، اینکه در مناظرات انتخاباتی سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۴۰۰، بسیاری از منتقدان بدون درک شرایط کشور (از تهدید ترامپ گرفته تا فاجعه کرونا) به قضاوت نشستند.
نهاوندیان افزود: وقایع‌نگاری کمک می‌کند ببینیم تصمیم‌ها با چه نیتی گرفته شده و چرا گاهی نتیجه خلاف نیت سیاستگذار از آب درمی‌آید.
معاون اقتصادی دولت دوازدهم با انتقاد از تکرار اشتباهات اقتصادی در کشور، تصریح کرد: تاریخ اقتصادی ما سرشار از اشتباهات تکراری است. سیاستگذار امروز نمی‌داند که همین مسئله، شش بار در ۵۰ سال گذشته رخ داده است. نیت خوب کافی نیست؛ علم، تجربه و حکمت لازم است.
وی تاکید کرد: وقایع‌نگاری‌ها ارزشمندند چون نیت تصمیم‌گیران را روشن می‌کنند و برای دانشجویان سیاست‌گذاری آینده درس‌آموز هستند.
نهاوندیان در ادامه چهار ویژگی مهم جهانگیری را برشمرده و گفت: پُرکاری و خستگی‌ناپذیری، اولویت‌بندی صحیح کارها بدون فدا کردن یک کار به نفع کار دیگر و صبوری در شرایط سخت از ویژگیهای بارز آقای جهانگیری است؛ در شرایطی که بسیاری را از کوره به در می‌برد، آقای جهانگیری قورت می‌داد و صبوری می‌کرد. انصاف در مدیریت نیز از دیگر ویژگیهای اوست؛ با اینکه به برخی جریان‌های سیاسی نزدیک بود، اما در جایگاه پدری دولت هرگز کسی را به دلیل تعلق جناحی متهم یا محروم نمی‌کرد.
نهاوندیان متذکر شد: اگر قرار بود عنوانی برای کتاب پیشنهاد کنم، آن را «ما می‌توانیم» می‌گذاشتم.این هشت سال دو دوره متفاوت داشت؛ یک دوره «می‌توانیمِ مدیریتِ تغییر» و یک دوره «می‌توانیمِ ایستادگی».
او با نقد قضاوت‌های کلی درباره دهه ۹۰ گفت: جمع کردن سیب و پرتقال درست نیست. سال‌های ۹۴ تا ۹۶ را کنار سه سال قبل یا سه سال بعد بگذارید؛ تفاوت‌ها حیرت‌انگیز است.
نهاوندیان با اشاره به داده‌های اقتصادی، خاطرنشان کرد: متوسط رشد اقتصاد ایران در ۵۲ سال گذشته ۲ درصد بوده، اما در سال‌های ۹۴ تا ۹۶ رشد متوسط ۷.۲ درصد ثبت شد. متوسط تورم بلندمدت ۲۲ درصد، تورم سال‌های ١٣۹۴–١٣٩۶، حدود ١٠.١ درصد، متوسط رشد تشکیل سرمایه ثابت پنج درصد و در آن سه سال ١٠.٢ درصد و رشد بدهی دولت به بانک مرکزی در بلندمدت ۲۲.۶ درصد در آن سه سال ٨.٢ درصد.
نهاوندیان گفت: اگر سه سال بعد از ۹۶ را با این دوره مقایسه کنیم، تفاوت‌ها کاملاً روشن می‌شود. اما ما میانگین می‌گیریم و می‌گوییم دهه ۹۰ چنین و چنان؛ این خطاست.
سرپرست نهاد ریاست جمهوری در دولت یازدهم تاکید کرد: برای آموزش نسل آینده باید کنار نمودارها، نقطه‌های تصمیم‌گیری را بنویسیم؛ اینکه کجا انسان‌هایی عاقل، بهره‌مند از تجربه و اهل مشورت بودند و چه تصمیم‌هایی گرفتند که منجر به رشد شد.
او افزود: از ۹۶ به بعد همه می‌دانیم چه شد؛ عامل برون‌زا دخالت کرد. همین که کشور روی پا ایستاد و در جنگ اقتصادی مقاومت کرد، کارنامه‌ای افتخارآمیز برای آقای جهانگیری و همکاران است.
