آغاز مجمع دوحه 2025 با حضور ده‌ها سیاستمدار کلاس جهانی/ محمدجواد ظریف سخنرانی می‌کند

در مجمع امسال دوحه دیپلمات‌های کنونی و سابق برجسته، فعالان اقتصادی بزرگ و رسانه‌های جهانی حضور دارند. از اصلی‌ترین سخنرانان این نشست، جان درامانی ماهاما، رئیس‌جمهوری غنا، احمد الشرع، رئیس‌دولت موقت سوریه، شیخ محمد بن عبدالرحمان بن جاسم آل ثانی، نخشت وزیر و وزیر خارجه قطر، نواف سلام، نخست وزیر لبنان، نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، بیل گیتس، مدیر و موسس مایکروسافت حضور دارند.

از ایران نیز محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه ایران، از سخنرانان این نشست خواهد بود. وی در یکی از پنل‌های عصر امروز حضور خواهد داشت.

نخستین پنل این مجمع صبح امروز با حضور شیخ محمد، نخست وزیر قطر، کایا کالاس، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، خوزه مانوئل آلبارس، وزیر امور خارجه اسپانیا، و هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، تحت عنوان «میانجی‌گری در عصر تجزیه» برگزار شد.

«راه رسیدن به آتش‌بس: صلحی پایدار در اوکراین»، نیز از دیگر پنل‌های امروز است که با مشارکت وویچ زایاکوفسکی، معاون وزیر امور خارجه لهستان، دیمیترو لوبینتس، کمیسر پارلمانی حقوق بشر اوکراین و رئیس مرکز چین و جهانی‌سازی، هنری هویائو وانگ برگزار می‌شود.

سومین پنل امروز نیز «محاسبه غزه: ارزیابی مجدد مسئولیت‌های جهانی و راه‌های صلح»، خواهد بود که در آن آلبارس از اسپانیا و منال رضوان، مقام وزارت امور خارجه عربستان سعودی در آن حضور دارند.

هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، در نخستین پنل «دوحه فروم» با عنوان «میانجی‌گری در دوران چند‌پاره شدن جهان» گفت موضوع پناهندگان برای کشورش «موضوع بسیار بزرگی» بوده زیرا آنکارا نمی‌توانست از بحران‌های اطراف خود چشم‌پوشی کند.

او گفت: «وقتی بحران رخ می‌دهد، وظیفه انسانی ماست که بخشی از مسئولیت‌های پیش رو را به دوش بکشیم. همین اتفاق اکنون برای ترکیه در جریان است.»

فیدان یادآوری کرد که دولت آنکارا در اوایل دهه ۲۰۱۰ و با آغاز بحران سوریه سیاست «درهای باز» را در پیش گرفت و این سیاست برای حزب حاکم هزینه سیاسی سنگینی در داخل کشور داشت.

دیپلمات ارشد ترکیه افزود: «در بلندمدت دیدیم که این سیاست واقعاً به اهداف انسانی خدمت کرد.»

فیدان تأکید کرد منطقه ترکیه با مشکلات متعددی از جمله جنگ اوکراین، غزه و تا همین اواخر سوریه روبه‌رو است.

او در پایان نتیجه گرفت که آنچه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در حال انجام آن است با منافع و اهداف ترکیه همپوشانی دارد و هر دو کشور خواهان آتش‌بس در غزه و اوکراین و همچنین ثبات در سوریه هستند.

نخست‌وزیر قطر در پاسخ به انتقادهایی که برخی کشورهای غربی از میزبانی گروه‌هایی مانند حماس و طالبان در جریان تلاش‌های میانجی‌گری داشته‌اند، گفت: اگر ما کانال‌های ارتباطی باز با این گروه‌ها را حفظ نکنیم، هیچ‌کدام از این درگیری‌ها قابل حل نخواهد بود.»

او به مذاکرات صلح موفق بین ایالات متحده و افغانستان اشاره کرد که در سال ۲۰۲۰ به امضای «توافق‌نامه دوحه» منجر شد و همچنین به چندین توافق آتش‌بس که قطر بین اسرائیل و حماس میانجی‌گری کرده است.

نخست‌وزیر افزود: «نگاه کنید چه دستاوردی داشتیم: پایان طولانی‌ترین جنگ مدرن آمریکا در تاریخ، یعنی جنگ با افغانستان.میزبانی از دفتر طالبان تنها یک هدف داشت: تسهیل همین تلاش‌های میانجی‌گری.»

او تأکید کرد: «در نهایت، قطر فقط یک پلتفرم و یک مجمع فراهم می‌کند تا طرفین بتوانند با هم حرف بزنند. این به هیچ‌وجه به معنای جانبداری از یک طرف یا طرف دیگر نیست. نقش ما این است که مطمئن شویم گفت‌وگو ادامه دارد و این گفت‌وگو به نتیجه‌ای مثبت ختم می‌شود... نتیجه‌ای که درگیری را پایان دهد و رنج انسانی را متوقف کند.»

***

آغاز پنل «میانجی‌گری در عصر تجزیه»

پنل «میانجی‌گری در عصر تجزیه» با سخنان کایا کالاس، رئیس سیاست خارجی اتحادیه آغاز شد. وی در سخنان خود از میانجیگری قطر در غزه، افغانستان و سودان و شماری دیگر از مناقشه‌های جهانی را ستود و گفت: «اکنون در عصری هستیم که با بیش از 60 جنگ و درگیری و مناقشه، بیش از هر زمان شاهد درگیری‌هایی در نقاط مختلف جهان هستیم.  از همین رو به میانیجیگری در سطوح مختلف نیازمندیم و قطر در اینجا نقشی بسیار بسیار مهم ایفا کرده است.»

شیخ محمد، نخست وزیر قطر نیز در سخنانی برجسته بودن قطر به عنوان یک میانجی بین‌المللی را ناشی از «موقعیت ژئوپلیتیکی» منحصر به فرد آن به عنوان یک کشور کوچک احاطه شده توسط کشورهای بزرگتر دانست و گفت: «امنیت ملی ما بر پایه ثبات منطقه استوار است.» «ما به عنوان یک کشور کوچک، نمی توانیم از طریق نظامی به یک ابرقدرت تبدیل شویم»، بنابراین قطر قصد دارد از طریق دیپلماسی و سرمایه گذاری «ردپای» خود را داشته باشد. او گفت: «به همین دلیل همیشه تلاش کرده ایم اختلافات را از طریق میانجیگری حل کنیم.  در دنیای امروز، نیازمند نقش کشورهای کوچک هستیم.»

هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه هم با اشاره به اینکه موضوع پناهندگان برای کشورش «مسئله بزرگی» بوده است، گفت: "وقتی بحران اتفاق می‌افتد، این وظیفه انسانی شماست که بخشی از مسئولیت‌هایی را که با آن روبرو هستید به دوش بکشید.» وی سپس به نقش کشورش در بحران سوریه پرداخت. او در پایان گفت که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در تلاش است تا همپوشانی‌هایی را با منافع و اهداف ترکیه انجام دهد و افزود که هر دو کشور طرفدار آتش‌بس در غزه و اوکراین و همچنین ثبات در سوریه بوده‌اند.

خوزه مانوئل آلبارس، وزیر امور خارجه اسپانیا نیز در سخنان خود به سند راهبردی جدید آمریکا پرداخت  و با تاکید بر اینکه ایالات متحده همچنان بزرگترین متحد اروپا است، گفت: «انتقادهای زیادی به این سند راهبردی شده است اما به نظر من بخش‌هایی از آن درست است. زیرا اروپا قدرت خود را مقابل روسیه دست‌کم گرفته است. اروپا باید اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد. شاید اروپا و آمریکا اختلاف نظرهایی داشته باشند اما همچنان بزگترین متحدان هم هستند.»

این اظهارات در حالی بیان شده است که دونالد ترامپ در سند راهبری جدید آمریکا، اروپا را تمدنی در حال از دست رفتن خواند و گفت ممکن است اروپا روزی موقعیت خود را به عنوان یک متحد قابل اعتماد از دست بدهد.

در این سند، اتحادیه اروپا را به عنوان یک نهاد ضد دموکراتیک و فاقد اعتماد به نفس توصیف و تاکید شده است: «آمریکا می‌تواند به اروپا کمک کند تا بتواند، مسیر حرکت کنونی خود را اصلاح کند.

پنل‌های ظهرگاهی مجمع

شرکت کنندگان در مجمع دوحه 2025 بعد از استراحتی کوتاه، در پنل‌های ظهر حاضر شدند. در میان چندین پنلی که از ظهر برگزار شده و تا شب ادامه خواهد داشت، دو نشست مهم‌تر از بقیه بود.

یکی از این پنل‌ها «محاسبه غزه: ارزیابی مجدد مسئولیت‌های جهانی و راه‌های صلح» بود که در آلبارس از اسپانیا و منال رضوان، مقام وزارت خارجه عربستان سعودی حضور داشتند.

دومین پنل نیز با عنوان «ایران و فضای امنیتی در حال تغییر منطقه» با مشارکت جاسم محمد البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران و ناتالی توچی، مدیر موسسه امور بین‌الملل آغاز شد. تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوینسی برای حکومتداری مسئولانه، مدیریت جلسه را بر عهده دارد. 

دیدار نواف سلام و احمد الشرع در حاشیه مجمع دوحه

نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان در پستی در شبکه اجتماعی ایکس خبر داد در حاشیه مجمع دوحه 2025 با احمد الشرع، رئیس‌دولت موقت سوریه دیدار کرده است. بنا بر این پست، این نشست «بر راه‌های تقویت همکاری و پیشبرد روابط دوجانبه لبنان و سوریه» متمرکز بود.

سلام همچنین عکسی از دیدار خود با احمد الشرع، را به اشتراک گذاشت.

پنل «ایران و فضای امنیتی در حال تغییر منطقه»

13 ژوئن 2025 (24 خرداد 1404) اسرائیل جنگ 12 روزه علیه ایران را آغاز کرد و ایالات متحده را نیز برای اولین بار در تاریخ ایران و آمریکا به رویارویی مستقیم با تهران کشاند. این رویداد توازن منطقه‌ای را به هم زد و کشورهای منطقه را مجبور به بازنگری در استراتژی امنیتی خود کرد.

پنل «ایران و فضای امنیتی در حال تغییر منطقه» به همین منظور و با هدف بررسی وضعیت امنیتی منطقه پس از حملات اسرائیل و آمریکا، دقایقی با حضور جاسم محمد البدیوی، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران و ناتالی توچی، مدیر موسسه امور بین‌الملل آغاز کرد. تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوینسی نیز مدیریت جلسه را بر عهده دارد.

این پنل به بررسی وضعیت کنونی امور منطقه‌ای، ارزیابی تأثیر آن بر هم‌ترازی‌های دیپلماتیک و امنیتی و همچنین بررسی راه‌های کاهش تنش و رسیدن به ثبات خواهد پرداخت. 

ادامه دارد ...