حضور تاریخی الشرع در کاخ سفید چه دستاوردی خواهد داشت؟
یکی از مهمترین اهداف دونالد ترامپ از پذیرفتن الشرع در کاخ سفید گرفتن مجوزی برای ساخت پایگاهی نظامی در نزدیکی دمشق است.
سفر احمد الشرع، رئیس‌دولت موقت سوریه، به آمریکا که نخستین سفر مقام نخست این کشور به ایالات متحده پس از بیش از 7 دهه است، نه فقط بلحاظ تاریخی سفری قابل توجه است که نقطه عطفی در مسیر روابط سوریه و آمریکا پس از سال‌ها قطع روابط دیپلماتیک و محدودیت‌های متقابل سیاسی و اقتصادی است. این سفر که پس از حذف نام الشرع و وزیر کشور او از لیست‌های تروریستی و رفع محدود تحریم‌های آمریکا صورت گرفت، به اذعان کارشناسان و تحلیلگران علاوه بر آنکه نشانه‌ای از آغاز مرحله جدیدی از گشایش سیاسی بین دو کشور است که سخنرانی رئیس دولت موقت سوریه در کنگره آمریکا نیز با وجود آنکه اقدامی نمادین است، می‌تواند اعتبار سوریه را افزایش دهد و زمینه را برای لغو تدریجی تحریم‌ها از جمله تحریم‌های مندرج در قانون سزار فراهم کند.
با این حال، به نوشته مصطفی المقداد در سایت اندیشکده مرکز پیشرفت برای سیاست‌ها، بسیاری از ناظران نگران آن هستند، واشنگتن بخواهد با تاکتیکی به سبک اسرائیلی‌ها رویکردی مشابه تل‌آویو در قبال تشکیلات خودگردان فلسطین را در پیش بگیرد و ضمن انعطافی اندک، امکان مداخله در امور طرف مقابل را برای خود فراهم کند. اما با وجود چنین احتمالاتی سوریه این گشایش را فرصتی برای کاهش فشارهای اقتصادی و دستیابی به ثبات داخلی تدریجی می‌داند.
بنا بر تحلیلی که المقداد نوشته است، در سفر الشرع به آمریکا چندین موضوع در دستورکار او و البته دونالد ترامپ خواهد بود.
احمد الشرع در جریان این سفر در پی آن است، از آمریکا در بازسازی و بازگشایی اقتصادی کمک گرفته و تحت نظارت نهادهای بین‌المللی زیرساخت‌های حیاتی کشورش را نوسازی کرده و برنامه‌های احیای لیره سوریه را نیز دنبال کند.
اهداف متعدد ترامپ
نخستین هدف دونالد ترامپ نیز ایجاد یک توافقنامه امنیتی موقت بین سوریه و اسرائیل و جلوگیری از اصطکاک نظامی در بلندی‌های جولان است. این اقدام گام تاکتیکی موقتی برای مدیریت واقعیت‌های میدانی بدون به خطر انداختن حاکمیت سوریه خواهد بود.
او همچنین در نظر دارد سوریه را نیز وارد ائتلاف بین‌المللی ضد تروریسم کند چنین اقدامی ضمن آنکه باعث ایجاد مشروعیت برای نظام جدید سوریه در جهان خواهد شد مشارکت، تبادل اطلاعات و هماهنگی دمشق علیه گروه‌های افراطی را امکان‌پذیر می‌کند و از این طریق نیز به دولت سوریه مشروعیت عملیاتی می‌بخشد.
مهمترین خواسته ترامپ از الشرع
اما یکی از مهمترین اهداف دونالد ترامپ از پذیرفتن الشرع در کاخ سفید گرفتن مجوزی برای ساخت پایگاهی نظامی در نزدیکی دمشق است. بنا بر تحلیلی از اسپشیال اوراسیا ترامپ از بنای چنین پایگاهی چندین هدف را دنبال می‌کند.
هدف استراتژیک اصلی ظاهراً ایجاد تضمینی برای نتیجه بخش بودن میانجی‌گری ایالات متحده بین تل‌آویو و دمشق است زیرا انتخاب پایگاهی نظامی در نزدیکی ورودی منطقه غیرنظامی دمشق، نقش آمریکا را به عنوان ضامن یا ناظر توافق برجسته می‌کند.
علاوه بر این ترامپ می‌تواند با ساخت چنین پایگاهی قوای خود در سوریه برای مبارزه با تروریسم را تقویت کرده و نیروهای خود را در سراسر مناطق جنوبی و غربی سوریه مستقر کرده و ضمن مبارزه با داعش و سایر شبکه‌های جهادی باقی‌مانده در این کشور، دسترسی مستقیم به زیرساخت‌های آن برای سوخت‌گیری، تدارکات و نظارت داشته باشد.
آمریکا با احداث پایگاهی در نزدیکی دمشق همچنین خواهد توانست توازنی استراتژیک نه فقط در سوریه که در خاورمیانه ایجاد کند. مسکو که از لحاظ تاریخی پایگاه‌های طرطوس و حمیمیم را حفظ کرده و در دفاع و بازسازی سوریه نقش زیادی دارد، در پی احداث پایگاه آمریکا در نزدیکی دمشق با حضور مجدد ایالات متحده و افزایش دسترسی دیپلماتیک این کشور به دمشق رویاروی خواهد شد.
با این حال احداث چنین پایگاهی پیامدها و خطراتی نیز در بر خواهد داشت. از جمله این پایگاه ممکن است تبدیل به هدفی با ارزش بالا برای گروه‌هایی شود که حضور ایالات متحده و دولت جدید سوریه را نامشروع یا مرتد می‌دانند.
همچنین استقرار نیروهای آمریکایی در نزدیکی دمشق می‌تواند درگیری‌های داخلی در داخل دستگاه امنیتی سوریه را به ویژه بین جناح‌های طرفدار عمل‌گرایی و کسانی‌که با شبکه‌های جهادی یا دوران اسد سابق مرتبط هستند، تشدید کند.
فرصتی برای سوریه
در پایان باید گفت، موفقیت سفر احمد الشرع به واشنگتن فقط در امضای توافقنامه‌ها و پیشبرد مسایل سیاسی نیست بلکه باید دید آیا او توانایی آن را دارد که چنین تفاهم‌ها و قرار دادهایی را به نتایج ملموس داخلی تبدیل کرده و اعتمادی بین‌المللی را نصیب دمشق کند؟
درست است که حذف نام مقامات سوری از لیست‌های تروریستی و رفع برخی تحریم‌ها روزنه سیاسی و اقتصادی جدیدی را به روی این کشور باز کرده اما تداوم این وضعیت به توانایی دمشق در اجرای اصلاحات واقع‌بینانه و مدیریت شفاف پرونده‌های امنیتی و اقتصادی دارد.
