با فرمان آزمایش هسته‌ای ترامپ رقابت‌های تسلیحاتی به کدام سو می‌رود
رئیس‌جمهوری آمریکا مدعی شد، به دلیل برنامه‌های آزمایش هسته‌ای در سایر کشورها به وزارت جنگ دستور داده تا آزمایش‌های سلاح‌های هسته‌ای خود را به طور برابر با آزمایش‌های دیگر کشورها آغاز کند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، چند ساعت پیش از ملاقات با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، در شبکه‌های اجتماعی پستی منتشر کرد و در آن مدعی شد، «به دلیل برنامه‌های آزمایش هسته‌ای در سایر کشورها» به وزارت جنگ دستور داده تا آزمایش‌های سلاح‌های هسته‌ای خود را به‌طور برابر با آزمایش‌های دیگر کشورها آغاز کند. به باور ناظران این اقدام، همانند ایام جنگ سرد منجر به رقابت تسلیحاتی، هسته‌ای جدیدی در جهان خواهد شد.
دونالد ترامپ در پیام خود در شبکه‌های اجتماعی ادعا کرده بود: «ایالات متحده نسبت به هر کشور دیگری سلاح هسته‌ای بیشتری دارد. این مهم از جمله به‌روزرسانی و نوسازی کامل سلاح‌های موجود، در دوره اول ریاست جمهوری من انجام شد. به‌دلیل قدرت تخریب فوق‌العاده من از انجام آن متنفر بودم اما چاره‌ای نداشتم! روسیه در رتبه دوم و چین با فاصله زیاد در رتبه سوم قرار دارد اما تا ۵ سال دیگر به ما خواهند رسید. به‌دلیل برنامه‌های آزمایشی سایر کشورها، من به وزارت جنگ دستور داده‌ام آزمایش سلاح‌های هسته‌ای خود را به‌طور مساوی آغاز کند. این روند بلافاصله آغاز خواهد شد.»
ترامپ ساعاتی پس از آن این پیام را نوشت که ولادیمیر پوتین، همتای روسی او، در جریان بازدید از یک بیمارستان نظامی در مسکو، آخرین بمب اتمی خود را آزمایش کرد. این سلاح، پوزیدون یک اژدر زیردریایی هسته‌ای بود که تحلیلگران نظامی معتقدند ممکن است بُردی نزدیک به 10 هزار کیلومتر داشته باشد و پوتین فاش کرد اکنون در اولین آزمایش پرتاب شده است.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده درحالی دستور آزمایش‌های هسته‌ای را صادر کرده که بنابر تحلیلی که هدر ویلیامز در سایت مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی نوشته است، این دستور پرسش‌هایی را درباره اینکه آیا ایالات متحده می‌تواند بسرعت دست به آزمایش هسته‌ای بزند، چگونه این کار را انجام خواهد داد و اینکه کدام کشور از بازگشت به آزمایش‌هایی هسته‌ای سود بیشتری می‌برد، مطرح کرده است.
آیا بازگشت آمریکا به آزمایش‌های هسته‌ای سریع خواهد بود؟
درست است که ترامپ در انتهای پیام خود تاکید کرد: « این روند (آزمایش‌ها) بلافاصله آغاز خواهد شد» اما بلحاظ فنی این کار چندان عملی نیست با این حال شکی نیست، نخستین پیامد پست ترامپ را می‌توان در افزایش رقابت هسته‌ای بین ایالات متحده، روسیه و چین مشاهده کرد.
البته سرعت آمریکا در این دست آزمایش‌ها بسیار بستگی به نوع تعریف رئیس‌جمهوری آمریکا از «آزمایش» دارد. آزمایش هسته‌ای می‌تواند شامل آزمایش انفجاری در بالای زمین، آزمایش انفجاری زیرزمینی یا آزمایش هسته‌ای با بازده بسیار پایین باشد. اما به هر صورت آزمایش زیرزمینی احتمالاً «بلافاصله» یا حتی در عرض چند ماه امکان‌پذیر نخواهد بود.
آیا همه پایبند به منع آزمایش بوده‌اند؟
پیام ترامپ همچنین باعث ایجاد این سوال شده است که آیا روسیه و چین در حال آزمایش سلاح‌های هسته‌ای هستند؟ وزارت امور خارجه آمریکا در سال 2020 به این نتیجه رسید که نمی‌تواند این احتمال را رد کند که چین احتمالا فعالیت‌هایی در سایت آزمایش خود داشته باشد که با تعهدی که داده است، مغایرت داشته باشد. ضمن اینکه مدعی شد تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد فعالیت در سایت آزمایش لوپ نور چین بین سال‌های 2020 و 2024 افزایش داشته است.
وزارت امور خارجه آمریکا همچنین در سال 2022 در گزارشی مدعی شد، روسیه نیز آزمایش‌های هسته‌ای انجام داده است. در سال 2023 هم میخائیل کووالچوک، مشاور نزدیک ولادیمیر پوتین، پیشنهاد کرد که روسیه باید «حداقل» یک سلاح هسته‌ای را در نووایا زملیا، محل سابق آزمایش‌های هسته‌ای این کشور آزمایش کند.
چین، برنده آزمایش هسته‌ای
و اما اگر هر سه قدرت بزرگ جهانی دست به آزمایش‌های هسته‌ای بزنند چه کسی از این کار سود بیشتری خواهد برد؟ قطعا چین سود بیشتری خواهد برد. زیرا ایالات متحده هزار و 54 آزمایش و روسیه 715 آزمایش انجام داده‌اند. درحالی‌که چین تا زمانی که پیمان منع آزمایش‌های هسته‌ای را امضا کرد، تنها 47 آزمایش هسته‌ای انجام داده بود. این این مساله باعث می‌شد، مقامات چینی احساس کنند از توافق‌های کنترل تسلیحات مانند پیمان منع جزئی آزمایش آسیب دیده‌اند. بنابراین چین از نظر طراحی سلاح و اطلاعات کلاهک جنگی بیشترین سود را خواهد برد و این امر به تشدید بیشتر ساخت هسته‌ای آن کمک خواهد کرد.
رخدادی نه چندان جدید در فضایی جدید
دبلیو، جی. هنیگان، تحلیلگر مسایل امنیتی نیویورک تایمز، نیز معتقد است آنچه ترامپ بیان کرده، چیز تازه‌ای نیست زیرا مدت‌ها است احتمال بازگشت قدرت‌های بزرگ جهان به آزمایش‌های هسته‌ای، بر جهان پس از جنگ سرد سایه افکنده و در این میان تنش‌های ژئوپلیتیکی رو به افزایش و توسعه نسل جدیدی از تسلیحات هسته‌ای، این نگرانی را بیش از پیش و حتی به واقعیت نزدیک‌تر کرده است.
ضمن اینکه هرچند دولت‌های هر سه کشور آمریکا، چین و روسیه گفته‌اند مایل به شکستن پیمانی که امضا کرده‌اند، نیستند اما تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد هر سه کشور در محوطه‌های آزمایش‌های هسته‌ای قدیمی خود در حال فعالیت‌هایی هستند.
از همین رو آنچه که ترامپ اعلام کرده است، رخداد جدیدی نیست اما فضای جدیدی را در رقابت‌های تسلیحاتی و علنی شدن این رقابت‌ها ایجاد خواهد کرد.
