ایران در وضعیت جنگ یا مصالحه قرار گرفته، راه سومی وجود ندارد
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه گفت: امروز بعد از جنگ ۱۲ روزه و مکانیزم‌ماشه، مناسبات ما با اروپا، آمریکا و اسرائیل در شرایط بسیار خاص قرار گرفته؛ وضعیتی که یا جنگ است یا مصالحه، راه‌حل سومی به نظر نمی‌رسد.
قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه، در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی آوش در رابطه با شرایط کنونی ایران اظهار کرد: شرایط به نسبت گذشته پیچیده شده یعنی فرصت‌هایی از دست رفته است. در حال حاضر و بعد از جنگ ۱۲ روزه و همین‌طور فعال شدن به اصطلاح اسنپ‌بک و بازگشت قطعنامه‌ها و رفتن مجدد ایران زیر بند ۴۱، شرایط بسیار پرهزینه‌تر از گذشته شده است. آن زمان شاید می‌شد با هزینه مصالحه یا توافقی داشت. هر مصالحه‌ای هزینه دارد اما هزینه‌ها متناسب با شرایط مکانی متفاوت است. امروز بعد از جنگ ۱۲ روزه و مکانیزم‌ماشه، مناسبات ما با اروپا، آمریکا و اسرائیل در شرایط بسیار خاص قرار گرفته؛ وضعیتی که یا جنگ است یا مصالحه، راه‌حل سومی به نظر نمی‌رسد.
او افزود: این وضعیت برای دو طرف قابل دوام طولانی نیست و باید یک تصمیم جدی در سطح بالای کشور اتخاذ شود که کدام گزینه منافع ملی، امنیت ملی و حتی تمامیت ارضی ایران را تضمین می‌کند؛ مصالحه یا جنگ. شرایط منطقه بعد از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به ضرر جمهوری اسلامی ایران در حال حرکت است. در لبنان و سوریه حکومت‌هایی ساقط شده یا تغییر یافته‌اند و حتی باید نگران توافق بر سر غزه بود. اگر چنین توافقی صورت بگیرد و طرح دونالد ترامپ با حمایت کشورهای عربی مانند عربستان، قطر، مصر و کشورهای خلیج فارس اجرا شود، طبیعتاً می‌تواند زمینه‌ساز وضعیت جدید و بحرانی‌تر برای ایران شود. این بحران از محور عربی به سمت محور ایران، اسرائیل و آمریکا منتقل و تشدید خواهد شد.
محبعلی ادامه داد: ایران پس از ماجرای مکانیسم‌ماشه عملاً فرصت بازسازی میز مذاکره را پیدا نکرد و فشارها بدون اینکه امتیازی برای ایران در نظر گرفته شود، افزایش یافته است.
او گفت: امروز در شرایط جنگی قرار داریم. وضعیت جنگی با آتش‌بس متفاوت است؛ طرفین هر کدام حداکثر مطالبات خود را مطرح می‌کنند و طرفی که ابزار بیشتری دارد، فشارها را بالاتر می‌برد. در ۲۰۰ سال اخیر تحولات خاورمیانه همواره تحت تأثیر مداخلات قدرت‌های بزرگ بوده است از شمال آفریقا تا پاکستان و افغانستان. در عراق، سوریه، لبنان و فلسطین همواره توافقات و مداخلات خارجی تعیین‌کننده بوده‌اند. در ایران نیز باید نگران چنین مداخلاتی بود و روشن شود که آمریکا، اسرائیل و برخی کشورهای عربی به دنبال توافق واقعی با ایران هستند یا به‌دنبال تکرار سناریوهایی شبیه عراق و سوریه.
محبعلی در پایان افزود: اینکه براساس توهمات حرکت کنیم، خطاست. باید دقیقاً بررسی شود که اگر واقعاً به دنبال توافق هستند، زمینه‌های آن چیست. باید توجه داشت که دیگر ۲۰۱۵ برنمی‌گردد و برجام تکرار نخواهد شد. حداکثر توافقی که ممکن است روی میز باشد، توقف جنگ است و شاید مذاکرات طولانی بعدی برای توافق جامع آغاز شود. معطل نگه داشتن کشور برای تصمیم‌گیری و گذران وقت به نفع ایران نیست و می‌تواند به یک فروپاشی در داخل منجر شود.
