مشکل اسنپبک در دو هفته حل نمیشود
دیپلمات پیشین و تحلیلگر مسائل بینالملل گفت: اگر اروپا در سیاست خود تجدیدنظر نکند و بر همان شرایط سه گانه و نحوه سختگیرانه اجرای آنها اصرار کند، ناگزیر باید متاسفانه انتظار داشت که اسنپبک در ۲۸ سپتامبر نهایی شود.

کوروش احمدی، دیپلمات پیشین و تحلیلگر مسائل بینالملل، در گفتوگو با خبرنگار آوش در رابطه با توافق اخیر ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت: توافقی که در قاهره بین ایران و مدیرکل آژانس حاصل شد به طور قطع توافقی مثبت و گامی است درست و در جهتی درست. همانگونه که آقای عراقچی تأکید کرد ایران عضو معاهده انپیتی است و به موافقتنامه پادمان با آژانس متعهد است در نتیجه ما در چارچوب تعهدات بینالمللی ملزم به همکاری با آژانس هستیم. باتوجه به اینکه شرایط جدیدی به وجود آمده و مراکز هستهای هدف قرار گرفته و آسیب دیدهاند طبعا ضرورت داشت دستورالعمل جدیدی برای چگونگی همکاری با آژانس تعریف شود و تحقق این امر را به خودی خود باید یک تحول و دستاورد مثبت ارزیابی دانست.
او در ارتباط با اعتراض جریانهای تندرو در داخل کشور به توافق با آژانس گفت: پرسش اصلی این است که آلترناتیو آنها چیست؟ راهحل پیشنهادی آنان چیست؟ آیا میگویند همکاری با آژانس باید قطع شود؟ اگر چنین شود تکلیف پیامدهای آن چه خواهد شد؟ آیا مسئولیت عواقب چنین تصمیمی را میپذیرند؟ آیا به عواقب آن و تشدید احتمال برخورد نظامی بَعدی توجه دارند؟ واقعیت این است که بدون ارائه هرگونه راهحل عملی این مخالفتها قطعا چیزی بیشتر از نوعی مواجهه منفی و منفیبافی نیست.
احمدی افزود: از طرفی توافق با آژانس را میتوان در جهت تحقق دو شرط از سه شرط مطرحشده از سوی سه کشور اروپایی بشمار آورد؛ یعنی همکاری با آژانس و حسابرسی موجودی اورانیوم غنیشده. پرسش مهم این است آیا عملیاتی شدن این موارد میتواند در چارچوب جدول زمانی مربوط به نهایی شدن اسنپبک انجام شود یا خیر؟ باتوجه به مهلت دو هفتهای که تا پایان دوره ۳۰ روزه اسنپبک باقی مانده بسیار دشوار است بتوان انتظار داشت اتفاق خاصی در عمل بیفتد. زمانبندی سه طرف این قضیه یعن ایران و آژانس از یک سو و سه کشور اروپایی از سوی دیگر کاملاً باهم متفاوت است. به گفته آقای عراقچی ایران ابتدا باید یک سلسله بررسیهای امنیتی و زیستمحیطی در ارتباط با مراکز هستهای که هدف قرار گرفتهاند، انجام دهد. سپس گزارشی تهیه و به شورای عالی امنیت ملی ارائه شود و پس از اعمال ملاحظات شورا، گزارش نهایی به آژانس ارسال و بعد از آن بازرسیها آغاز شود. این فرآیند زمانبر است و ظرف دو هفته باقیمانده امکانپذیر نیست. در مقابل سه کشور اروپایی طی بیانیهای که در نشست شورای حکام قرائت کردند، خواستار آن شدند که همکاری ایران با آژانس بلافاصله و به فوریت انجام شود و نتیجه آن مشخص شود.
این دیپلمات پیشین ادامه داد: سه کشور مذکور همچنین در مورد شرط سوم، یعنی مذاکره ایران و آمریکا در بیانیه خود تاکید داشتند که مذاکرات باید مستقیم و بدون قید و شرط باشد. این میتواند معادل همان مذاکرات مستقیم و جامع تلقی شود که ایران پیشتر مخالفت خود را با آن اعلام کرده بود. در مورد مذاکره مستقیم نیز ظاهرا تاکنون مقامات ایرانی موافقتی ابراز نکردهاند. بنابراین تحقق سه شرط مورد نظر اروپا در بازه زمانی دو هفتهای بعید به نظر میرسد. هرچند آغاز مذاکرات با آمریکا در هر زمانی امکانپذیر بوده و ایران نیز آمادگی خود را اعلام کرده است. اما همکاری بالفعل میان ایران، آژانس و اروپا در این مدت کوتاه و کسب نتیجه ملموسی از آن بسیار دشوار خواهد بود. اگر اروپا در سیاست خود تجدیدنظر نکند و بر همان شرایط سه گانه و نحوه سختگیرانه اجرای آنها اصرار کند، ناگزیر باید متاسفانه انتظار داشت که اسنپبک در ۲۸ سپتامبر نهایی شود. بازگشت این قطعنامهها شرایط ایران را دشوارتر خواهد کرد. آمریکا بهشدت مصر است این قطعنامهها بازگردند تا اهرم تازهای در اختیار داشته باشد. این کشور با حق وتوی خود در شورای امنیت میتواند این قطعنامهها را تحت کنترل کامل قرار دهد و مانع لغو آنها شود. در واقع در صورت بازگشت قطعنامههای ضدایرانی شورای امنیت، ایالات متحده یک اهرم مهم و جدید به دست خواهد آورد.
او بااشاره به تحولات اخیر در منطقه تأکید کرد: حمله اخیر رژیم اسرائیل به قطر بهروشنی ماهیت تجاوزکارانه و توسعهطلبانه اسرائیل را نشان داد. اسرائیل برای همگان روش کرد که هیچ حد و مرزی برای توسعهطلبی و تجاوزگری قائل نیست. دفتر سیاسی حماس طی چندین دهه با توافق اسرائیل و آمریکا در قطر مستقر بود و از این دفتر برای انجام مذاکرات استفاده میشد اما همین دفتر هدف قرار گرفت. این اقدام موجب شد ماهیت جنایتکارانه اسرائیل بیش از پیش آشکار و عیان شود. این اقدام محکومیت گسترده جامعه بینالمللی را در پی داشت و سبب تحرکاتی در جهان اسلام و عرب برای بسیج بیشتر کشورهای اسلامی و عربی شد. حتی در میان کشورهای غربی نیز نارضایتی و ناخشنودی فزایندهای علیه اسرائیل مشهود است. رأی مثبت ۱۴۲ کشور به قطعنامه سازمان ملل برای شناسایی فلسطین نیز تحولی مهم بود و حتی اکثر کشورهای اروپایی به این قطعنامه رأی مثبت دادند.
کوروش احمدی تصریح کرد: این تحولات امکان داد که ایران از منظر دیپلماتیک در موقعیت بهتری قرار گیرد. جامعه بینالمللی اکنون بهوضوح میبیند که ایران با چه پدیدهای مواجه است. این فرصت دیپلماتیک، روانی و تبلیغاتی قابل توجه است اما در عرصه عملی، تهدید نظامی اسرائیل علیه ایران همچنان پابرجاست. پشتیبانی ایالات متحده از اسرائیل ادامه دارد و هیچ نشانهای دال بر تعدیل یا تغییر سیاست اسرائیل در این مقطع مشاهده نمیشود.