بلندی‌های جولان، قربانی صلح سوریه با اسرائیل/ چراغ‌سبز اردوغان به نتانیاهو
رئیس‌جمهوری آمریکادر آخرین ساعات روز دوشنبه (9 تیرماه) دستوری اجرایی را امضا و بسیاری از تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه سوریه را لغو کرد؛ این قولی بود که رئیس‌جمهوری آمریکا پیشتر وعده آن را به رئیس‌دولت موقت سوریه داده بود و البته در ازای آن خواسته‌هایی هم دارد.
آسوشیتدپرس در گزارشی نوشت؛ کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، پس از انتشار خبر لغو تحریم‌های سوریه مدعی شد، این اقدام برای «ترویج و حمایت از مسیر این کشور به سوی ثبات و صلح» و «با شرط‌هایی مانند اخراج گروه‌های فلسطینی و تضمین امنیت اسرائیل» طراحی شده است.
برد اسمیت، معاون موقت وزیر خزانه‌داری در امور تروریسم و اطلاعات مالی آمریکا، هم به خبرنگاران گفت که این دستور اجرایی به منظور «پایان دادن به انزوای سوریه در نظام مالی بین‌المللی، فراهم کردن زمینه برای تجارت جهانی و تشویق سرمایه‌گذاری‌های منطقه‌ای و همچنین ایالات متحده در این کشور» است.
با این حال دستور ترامپ شامل تحریم‌هایی که علیه بشار اسد، دستیاران ارشد او و اعضای خانواده‌اش و همین طور مقاماتی که مرتکب نقض حقوق بشر، قاچاق مواد مخدر یا مشارکت در برنامه تسلیحات شیمیایی سوریه شده‌اند، نمی‌شود.
عادی سازی روابط سوریه و اسرائیل
به اعتقاد ناظران دونالد ترامپ در لغو تحریم‌های سوریه هدف دومی هم داشته است. رویترز در این‌باره نوشت، همان‌طور که از تاکید کارولین لیویت بر اینکه این اقدام «با شرط‌هایی مانند اخراج گروه‌های فلسطینی و تضمین امنیت اسرائیل» انجام شده مشخص است، دونالد ترامپ تلاش دارد با چنین امتیازهایی روابط سوریه و اسرائیل را بهبود بخشد.
دونالد ترامپ هم در دیدار 10 مه (20 اردیبهشت ماه) با احمدالشرع نیز به صراحت از او خواسته بود روابط با اسرائیل را عادی‌سازی کند و به پیمان ابراهیم بپیوندد.
عادی‌سازی روابط سوریه و اسرائیل چیزی است که تل‌آویو با هدف مقابله با تهران بسیار خواهان آن است. در همین ارتباط رویترز در گزارشی نوشته است، اسرائیل اکنون بعد از حملاتی که به ایران داشت به دنبال روابط با سوریه و لبنان است و به همین منظور نیز در حال پیگیری انجام مذاکرات صلح با سوریه است. با این حال تل‌آویو در تکاپو است تا این کار را به دریافت بیشترین امتیازها و دادن کمترین امتیاز انجام دهد.
شروط اسرائیل برای روابط با سوریه
یکی از شروط اصلی اسرائیل برای صلح با سوریه حفظ حاکمیت خود بر بلندی‌های جولان است. در همین ارتباط گیدئون سار، وزیر امور خارجه اسرائیل، تأکید کرد که بلندی‌های جولان که در سال ۱۹۸۱ ضمیمه اسرائیل شد، غیرقابل مذاکره است.
علاوه بر آن اسرائیل خواهان تضمینی در جهت منافع امنیتی خود برای جلوگیری از تهدیدات احتمالی از سوی سوریه است که هنوز هم گروه‌های شبه‌نظامی مختلفی در آن حضور دارند و می‌توانند خطری برای اسرائیل محسوب شوند. اسرائیل همچنین خواهان کنترل شدید دولت سوریه بر امنیت مرزهای خود است و در همین ارتباط خواهان آن است که اجازه داشته باشد از خاک سوریه برای مبارزه با گروه‌هایی که تل‌آویو آنها را دشمن خود می‌داند، استفاده کند.
تل‌آویو همچنین با شروطی که عادی‌سازی روابط را به تشکیل دولت فلسطینی وابسته می‌کند (مانند ابتکار صلح عربی ۲۰۰۲) مخالف است.
شروط سوریه برای صلح با اسرائیل
از آن سو بنا بر گزارش شبکه خبری لبنانی ال‌بی‌سی‌آی، سوریه برخی از این درخواست‌ها را براحتی پذیرفته و برای برخی دیگر شرط‌هایی دارد.
سوریه جدید در مذاکرات برای توافق صلح با اسرائیل، خواهان آن است که اسرائیل دولت جدید سوریه به رهبری احمد الشرع را به‌رسمیت شناخته و البته از مناطقی در جنوب سوریه که از ژانویه در آنها مستقر شده عقب‌نشینی کند.
به جز این تنها چیزی که به نظر می‌رسد سوریه کمی درباره آن سخت‌گیری نشان دهد، مساله ترتیبات امنیتی مشخص در جنوب سوریه و در مثلث مرزی بین اردن، سوریه و اسرائیل و همچنین حمایت ایالات متحده از سوریه در این زمینه است.
ضمن آنکه دولت الشرع به صراحت اعلام کرده که طبق هر توافقی اسرائیل اجازه عملیات یا حمله به اهدافی در خاک سوریه را نخواهد داشت اما باید دید می‌تواند دربرابر فشارهای تل‌آویو مقاومت کند یا خیر. زیرا مشخص نیست ترامپ حاضر باشد به سوریه تضمینی بدهد که اسرائیل در خاک این کشور عملیاتی انجام ندهد.
مصالحه نزدیک‌تر از آن است که می‌بینید
بی‌تردید آنچه از شروطی که دو طرف اعلام کرده‌اند بر می‌آید این است که هر دوی آنها به دلایل متفاوتی خواهان مصالحه بایکدیگر هستند. اسرائیل که در دو سال گذشته سران مقاومت را هدف گرفته، با توجه به رفتن بشار اسد امیدوار است بتواند از فرصتی که به لطف ترامپ فراهم شده استفاده کرده و «دایره صلح و عادی‌سازی» با کشورهای همسایه مانند سوریه را گسترش بخشد. اظهارات سار در خصوص اینکه خواهان روابط با لبنان و سوریه است نیز تاکیدی بر همین مساله است.
در سوریه نیز دولت جدید دمشق برای مستحکم کردن جایگاهش خود را نیازمند حمایت آمریکا و اسرائیل می‌بیند و دراین راه براحتی حاضر به دادن امتیاز است.
در شرایطی مانند این وضعیت انتظار می‌رود، چندان دور نباشد روزی که سوریه جدید به رهبری احمد الشرع که تا همین یک سال پیش از سوی آمریکا و اسرائیل تروریست معرفی می‌شد، دست دوستی با تل‌آویو دهد و در این راه نیز از خاک خود در جولان هم چشم خواهد پوشید.
البته نباید فراموش کرد اگر مصالحه‌ای حاصل شود ترکیه هم در آن نقش داشته است. نفوذ ترکیه در سوریه بسیار زیاد است طوری که کارشناسان الشرع را دست‌نشانده اردوغان می‌دانند اما ترکیه تاکنون درباره روند سازش سوریه و اسرائیل سکوت کرده است زیرا موضع پنهان آنکارا نیز می‌تواند در به نتیجه رسیدن این مذاکرات تاثیر منفی یا مثبت داشته باشد. به نظر می‌رسد ترکیه از برقرای صلح در سوریه که زمینه ساز ادامه قدرت الشرع باشد، راضی است.
