افتتاح «موزه بزرگ مصر»؛ شکوه دوباره در سایه اهرام
در نزدیکی یکی از عجایب هفت‌گانه جهان باستان – هرم بزرگ خوفو در جیزه – مصر به‌طور رسمی موزه‌ای را افتتاح کرده که قصد دارد به نقطه عطف فرهنگی دوران مدرن تبدیل شود.
«موزه بزرگ مصر» (GEM) که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین موزه باستان‌شناسی جهان یاد می‌شود، بیش از ۱۰۰ هزار اثر تاریخی را در خود جای داده است؛ آثاری که هفت‌هزار سال تاریخ مصر را از دوران پیشا‌تاریخ تا عصر یونانی و رومی دربر می‌گیرند.
باستان‌شناسان برجسته معتقدند ایجاد این موزه، مطالبه‌ی مصر برای بازگرداندن آثار تاریخی پراکنده در کشورهای دیگر را تقویت می‌کند – از جمله سنگ روزِتا که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.
گنجینه کامل توت‌عنخ‌آمون برای نخستین‌بار در کنار هم
یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های GEM، نمایش کامل محتویات آرامگاه توت‌عنخ‌آمون، پادشاه جوان مصر باستان است؛ آثاری که برای اولین بار از زمان کشف مقبره توسط هاوارد کارتر در سال ۱۹۲۲، به طور کامل در یک مکان به نمایش درمی‌آیند. این مجموعه شامل نقاب طلایی معروف، تخت سلطنتی و ارابه‌های سلطنتی اوست.
دکتر طارق توفیق، رئیس انجمن بین‌المللی مصرشناسان، می‌گوید: «می‌خواستم بازدیدکننده همان تجربه‌ای را داشته باشد که هاوارد کارتر هنگام کشف مقبره داشت؛ هیچ چیز در انبار نمانده و هیچ قطعه‌ای در موزه‌های دیگر پراکنده نیست.»
سرمایه‌گذاری عظیم برای جذب میلیون‌ها گردشگر
ساخت موزه بیش از ۱.۲ میلیارد دلار هزینه داشته و انتظار می‌رود سالانه تا ۸ میلیون بازدیدکننده را جذب کند – تحولی بزرگ برای صنعت گردشگری مصر که در سال‌های اخیر تحت تأثیر بحران‌های منطقه‌ای قرار گرفته است.
احمد صدیق، راهنمای گردشگری و مصرشناس جوان، می‌گوید: «امیدواریم موزه بزرگ مصر آغازگر عصر طلایی جدیدی برای مصرشناسی و گردشگری فرهنگی باشد.»
معماری شگفت‌انگیز در ابعاد فرعونی
این موزه عظیم ۵۰۰ هزار متر مربع وسعت دارد – تقریباً به اندازه ۷۰ زمین فوتبال! نمای آن از سنگ شفاف آلاباستر و کتیبه‌های هیروگلیف پوشیده شده و ورودی‌اش به شکل هرم طراحی شده است.
در میان آثار شاخص موزه می‌توان به اوبلیسک ۱۶ متری رامسس دوم و مجسمه ۱۱ متری او اشاره کرد که با عملیات پیچیده‌ای از نزدیکی ایستگاه قطار قاهره به این مکان منتقل شد.
پله‌برقی عظیمی با تندیس‌های پادشاهان و ملکه‌های باستانی مزین شده و در طبقه‌ی بالا، پنجره‌ای بزرگ نمایی خیره‌کننده از اهرام جیزه را قاب گرفته است.
رؤیای دیرینه‌ای که بالاخره محقق شد
طرح ساخت موزه در سال ۱۹۹۲ مطرح شد و از ۲۰۰۵ آغاز گردید. اما مسیر طولانی آن با بحران‌های مالی، انقلاب ۲۰۱۱، همه‌گیری کرونا و جنگ‌های منطقه‌ای همراه بود.
دکتر زاهی حواس، باستان‌شناس سرشناس و وزیر پیشین گردشگری مصر، می‌گوید: «این رؤیای من بود. خوشحالم که بالاخره تحقق یافت! این موزه نشان می‌دهد مصری‌ها در سطحی برابر با پژوهشگران خارجی در زمینه حفاری و حفاظت از آثار تاریخی فعالیت می‌کنند.»
او همچنین خواستار بازگشت سه اثر مهم مصر باستان است: سنگ روزتا از موزه بریتانیا، نقشه زودیاک دندره از موزه لوور و مجسمه نیم‌تنه نفرتیتی از موزه برلین.
صدای مصر برای بازگرداندن میراث فرهنگی
دکتر مونیکا حنا، مصرشناس دیگر، نیز همین سه اثر را «نماد میراثی که در دوران استعمار از مصر گرفته شد» می‌داند و می‌گوید: «موزه بزرگ مصر نشان می‌دهد که کشور ما آماده است تا رسماً خواستار بازگرداندن این آثار شود.»
در حالی که موزه بریتانیا اعلام کرده تاکنون هیچ درخواست رسمی در این باره دریافت نکرده است، کمپین‌های آنلاین دکتر حواس صدها هزار امضا جمع‌آوری کرده‌اند.
افتخار ملی و دستاورد علمی
تعمیر و بازسازی دقیق آثار توت‌عنخ‌آمون – از جمله زره چرمی و پارچه‌ای او – توسط محافظان مصری انجام شده است، چرا که طبق قانون، این کار تنها باید توسط متخصصان مصری انجام شود.
دکتر توفیق در پایان می‌گوید: «همکاران بین‌المللی از کیفیت کار محافظان مصری شگفت‌زده‌اند. این موزه نه‌تنها تاریخ باستان مصر، بلکه چهره مدرن و توانمندی امروز کشور را به جهان نشان می‌دهد.»
